|
Қайнона-келин орасидаги можароли муносабат
асрларни бўйлаб келмоқда десам, муболаға
бўлмас деб ўйлайман. Айрим ҳолларда
қайнонанинг сабрини келин, келиннинг
андешасини қайнона суистеъмол қилганлигига
гувоҳ бўламиз. Нега шундай? Келин
қайнонасини онам, қайнона келинини қизим деб
қабул қилишга ҳаракат қилса бўлмайдими? Агар
шундай бўлса, ҳаёт яна-да тотлироқ бўларди.
Яратганга беадад шукрлар бўлсинки, орамизда
яхши қайноналар, яхши келинлар оз бўлса-да,
бор. Ишонмайсизми? Унда ушбу ҳаётий ҳикоямга
қулоқ бериб кўринг-а!
Турмуш ўртоғимнинг энг катта аммаси ёз
фаслида кичик ўғлига келин туширди.
Келинликка номзоди кўрсатилган қизни
кўрганда бошида аммамиз унча хушламаган. "Шундоқ
чиройли, ақлли ўғлимга муносиб ўта сулув
қизни олиб беришни орзу қилгандим", дея
зорланганида йигитнинг опаси: "Онажон,
яхшилаб қаранг, бўлажак келинимиз ҳечам
хунук эмас. Укамнинг дидига ишонаман, у
ўзига қайлиқ танлашда адашмаган. Сиз қизга
укамнинг кўзлари билан қаранг, ана шунда
хушрўйгина эканлигига амин бўласиз.
Кўча-кўйда пардоз-андоз қилиб юрган танноз
қизларни кўп кўрганингиз учун сизга бу қиз
чиройли кўринмаяпти. Аслида, ўша "ясама"
гўзаллардан бу қиз ўн чандон гўзалроқ. Ундан
кейин ташқи чирой муҳим эмас, инсоннинг
қалби гўзал бўлсин!" дейди. Ёлғизгина
қизининг гапларидан сўнг аммамиз кенжа
ўғлининг кўнглига қараб, қизни олиб беришга
рози бўлади. Шундай қилиб, йигит ўзи кўнгил
қўйган қизга уйланишга муваффақ бўлди. Йигит
ҳам қиз ҳам пойтахтдаги олийгоҳларда таҳсил
олган.
Энди йигит ҳақида икки оғиз сўз айтсам.
Сурати сийратига мос, одоби юзидан-да гўзал
бу йигитнинг ошна-оғайнилари-ю,
таниш-билишлари ҳамда қавм-қариндошлари
ўртасида ҳурмати баланд. Унинг
камтаринлиги-ю, бировнинг дилига озор бериб
қўймаслик учун ҳамиша мулойим оҳангда
гапиришини кўрганда шундай хушфеъл фарзандни
тарбиялаган ота-онасига ич-ичингиздан раҳмат
айтганингизни ўзингиз ҳам билмай қоласиз.
Јизга келсак, ўзи кўнгил қўйган йигитга
турмушга чиққани туфайли бахтдан сармаст
бўлган келинчак қайнонасини онам дейишга
қарор қилади. Келинини бошида хушламаган
қайнона ҳам унинг меҳр-муҳаббатга тўла хатти-ҳаракатларини
кўргандан сўнг қалби юмшаб, келинига
нисбатан юрагида илиқлик ҳис қила бошлайди.
Бу ёш оила йигитнинг иши пойтахтда
бўлганлиги боис, тўйдан сўнг Тошкентга кўчиб
келди. Уйига икки-уч марта борган кезларимиз
янги келинчакнинг муомаласи ҳамда одобини
кўриб, мамнун бўлдим. "Бахтлари бутун бўлсин,
ширин ҳаётларига кўз тегмасин!" дея дуо
қилдим дилдан. Кузнинг ўрталарида қишлоққа
борадиган бўлиб қолдик. Уч кундан сўнг эрта
тонгда ортга қайтиш учун тайёргарлик
кўрарканмиз, аммамиз ҳаллослаганча кириб
келиб қолдилар. Қўлларида каттагина йўл
сумкаси. Югуриб бориб сумкани олмоқчи
бўлдиму, ичига тош солингандек оғир
бўлганидан дарҳол ерга қўйиб, бор кучим
билан бир амаллаб кўтариб келдим. Ҳайратимни
яширмасдан аммамимизга: "Вой, шунча оғир
сумкани қандай қилиб бир ўзингиз кўтариб
келдингиз? Хабар берганингизда,
ёрдамлашардик-ку!" дедим нафасим бўғзимга
тиқилиб. "Тўғриси, шошиб қолдим. Ўзи буни
икки кун олдин жойлаб қўйгандим. Фақат бериб
юборишга одам тополмадим. Кеча келинимнинг
туғилган куни эди. Совғани кечиктириб
юбораётганим чакки бўлди-да. Ўз вақтида
жўнатолганимда келиним жуда хурсанд бўларди…"
деганларини эшитиб, аммамизга бўлган
ҳурматим чандон ортди. "Фақат совғамас,
шекилли? Нега бунча оғир?" яна савол бердим.
"Келиной, болагиналарим шаҳарда қишлоқнинг
тоза егуликларини қўмсаб, қийналиб
қолишгандир. Бир тандиргина патир ёпгандим.
Кейин қўшнимиз томорқасига эккан картошка
росаям мазали чиққан экан. Шундан ҳам озгина
илиндим…"
Тошкентга етиб боргач, кеч бўлиб қолган
бўлишига қарамай, омонатни эгасига етказдим
ва келинга қайнонасининг гапларини айтдим. "Аяжоним
бизни деб шунчалик оввора бўлибдиларми?" дея
келиннинг кўзларидан ёш чиқиб кетди…
Кўпчилик қўни-қўшнилар ҳамда яқинлари: "Ўттиз
йил мактабда ўқитувчилик қилиб, ҳалол пешона
тери билан болаларни катта қилдингиз. Энди
орзу-ҳавасга етдим, деганда келинингизнинг
қўлидан чой ичиб ўтирмасдан, нима қиласиз
Тошкентга юбориб? Келинни ёнингизда олиб
қолинг-да, макатабга ишга жойлаб қўйинг.
Ўғлингиз кетиб ишини давом эттираверсин. Бир
ойда бир-икки келиб-кетиб турар", деган
маслаҳатларни беришганида аммамизнинг жавоби
шундай бўлган экан: "Ўғлим бечора етти йил
мусофир юртларда қийналиб, энди боши
қийинчиликдан ариса-ю, мен она бўлатуриб,
ўзимнинг роҳатимни ўйласам, қандоқ бўларкан?
Ишга эрта кетиб, кеч қайтса, ош-овқатидан,
иссиқ-совуғидан ким хабардор бўлади? Ишдан
чарчаб келиб, болам бечора кир-чирини ўзи
ювиб ўтирадими? Йўқ, мен бундай қилолмайман,
фарзандимнинг қийналишига чидаёлмайман.
Менинг олдимда Худога шукр, иккита келиним
бор. Биттаси алоҳида турса ҳам, биттаси
ёнимда. Бир амалларман. Бундан ташқари,
келинимни қизим деганман. Қизимга нимани
раво кўрсам, келинимга ҳам шуни раво кўрмай
туриб, қуруқ оғизда "қизим-қизим" десам,
ёлғончи бўлиб қолмайманми?" дея жавоб
берганликларини эшитганимда хаёлимдан шундай
ўй кечди: "Бундай қайнонанинг қўлларидан
эмас, оёқларидан ўпса арзийди!.."
ГУЛБАҲОР |
