Рашк...

 

Анас розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам ўзларининг баъзи аёллари ҳузурида эдилар. Мўминларнинг оналаридан бирлари ўз ходимларидан бир идишга таом солиб юбордилар. Бас у(аёл) идишни қўли билан уриб синдирди. Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам идишнинг икки бўлагини бир-бирига қўшиб жамлаб, унга таомни йиға бошладилар ва «онангиз рашк қилди, енглар», дедилар.
Улар то у(аёл)нинг идиши келгунча едилар. У зот, енглар, деб, хизматчини ҳам, идишни ҳам тутиб турдилар. Токи, улар (таом емоқдан) фориғ бўлганларида бутун идишни хизматчига бердилар». Бешовларидан фақат Муслим ривоят қилмаган. Ушбу лафз Абу Довудники. Аллоҳу аълам.

Шарҳ: Ушбу ривоятда номлари айтилмаётган, Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам олдиларида бўлган завжаи мутаҳҳаралари Оиша онамиздирлар.
Бўлиб ўтган ҳодисани ровийлар мақтовга сазовор эмас, деб тушуниб у киши розияллоҳу анҳонинг номларини очиқ айтмай учинчи ғойиб шахс сийғасида, у аёл, деб гап юритишган.
Бошқа бир ривоятда эса бу ҳодисани Оиша онамиз ўзлари айтиб берганлар. Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам у кишининг уйларида бир тўп кишилар билан ўтирганларида Софийя онамиз таом пишириб ходимлари орқали юборадилар. Идиш ҳам, таом ҳам, Оиша онамизникидан яхши бўлади. Шунда Оиша онамизни титроқ тутиб, Софийя онамизнинг идишларини уриб синдирадилар. Идиш иккига бўлиниб, таом тўкилади. Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам идишнинг бўлакларини йиғиштириб ушлаб туриб таомни унга тўплайдилар ва ўтирган кишиларга, онангизнинг рашки келди, сиз (ҳеч хижолат бўлмай) таомни енглар, дейдилар.
Бошқа ривоятда айтилишича Оиша онамиз, эй Аллоҳнинг Расули, қилган ишимнинг каффороти нима? - дейдилар.
У зот соллаллоҳу алайҳи васаллам, идишга ўхшаш идиш, таомга ўхшаш таом, дейдилар. У киши, Софийя онамизнинг синган идишларига ўхшаш идиш олиб келишга кетадилар.
Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам эса одамларга таомни едириб, таом олиб келган хизматчини кетказмай турадилар. Таом еб бўлинганидан кейин, бутун идишни хизматчига берадилар.
Ушбу ривоятдан олинадиган фойдалар:
1. Оилавий ҳаётда турли ҳолатларнинг бўлиб туруши.
2. Рашк табиий ҳол эканлиги.
3. Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васалламнинг сабрлари ва улуғворликлари.
4. Бировнинг мулкини зое қилган одам худди ўша зое қилган нарсасига ўхшаш нарсани тўлаб бериши лозимлиги.
Албатта, бировнинг нарсаси омонат ҳисобланади. Омонатга хиёнат қилмаслик эса ҳар бир мусулмоннинг бурчидир.